Bij de brug van Allenby
De brug en de luchthaven
Mu'ana al-Jiser, het lijden op de Brug, is een bekende uitdrukking onder Palestijnen. De brug is de Allenby Bridge die de Westelijke Jordaanoever met Jordanië verbindt. Afgezien van de weinigen die gebruik kunnen maken van de luchthaven van Tel Aviv, waaronder vooral politici en zakenmensen, moeten Palestijnen van de Westelijke Jordaanoever de reis over de Allenby Brug ondernemen om Jordanië te bezoeken of in Amman het vliegtuig naar Arabische en andere landen te nemen.
Tijdens deze zomer is de situatie bij de Brug ongekend slecht, zelfs nog slechter dan tijdens vorige zomers. Het kostte dochter Jara vorige week 10,5 uur om de brug over te steken. Het was nog nooit zo erg, zei ze.
Men passeert drie 'stations' - de Jordaanse, Israëlische en Palestijnse. Aan de Jordaanse kant wachtte ze ongeveer 1,5 uur temidden van een drukke menigte die elkaar duwde tot het punt dat Jara tegen omstanders begon te schreeuwen. Aan de Palestijnse kant, het laatste station, duurde het maar een paar minuten. Aan Israëlische kant wachtte ze 6,5 uur. Op een gegeven moment stopte het grenspersoneel gewoon met werken en liet mensen uren wachten zonder dat men wist waarom.
De controle zelf was ook onaangenaam. Een Israëlische staf ontkende Engels te kunnen spreken, laat staan Arabisch. Een stuk bagage werd zo goed gecontroleerd dat Jara nog eens 2,5 uur moest wachten voordat dat arriveerde.
De oorzaken van het wachten: onvoldoende personeel en beperkte openingstijden. Maar er gaan ook geruchten dat Israël slechts een beperkt aantal passagiers per dag toelaat. Je kunt de zogenaamde VIP-route kiezen, hetgeen inhoudt dat de wachttijd op de drie stations wordt teruggebracht tot minder dan 2 of zelfs 1 uur. Je moet dan 120-160 dollar per persoon betalen - prijzen variëren, voor mij als buitenlander is het 160 dollar. Maar ook de VIP is niet meer als vroeger, het is tegenwoordig daar ook druk, met volle wachtkamers en geen water beschikbaar bij temperaturen vaak diep in de dertig graden Celsius. En natuurlijk kan niet iedereen zo'n bedrag betalen bovenop de belastingen, taxiritten, buskaartjes, "fooien" of wat dan ook.
Bij de brug van Allenby
Toen Biden hier een paar weken geleden aankwam, vertelde Israël hem dat het van plan was de reisproblemen te verlichten door de Brug vanaf september 24/7 te laten werken. Mensen speculeren dat Israël nu extra druk uitoefent op de Palestijnen van de Westelijke Jordaanoever met langere wachttijden en andere moeilijkheden, zodat ze het gloednieuwe initiatief accepteren. Palestijnen van de Westover zouden in de toekomst gebruik kunnen maken van een luchthaven 20 km ten noorden van Eilat, in het uiterste zuiden aan het eind van de Negev-woestijn.
Ramon is de naam van deze internationale Israëlische luchthaven, gebouwd in 2019. De afgelopen twee jaar is deze vanwege COVID nauwelijks gebruikt. Zelfs dit jaar 2022 is het nog maar door enkele tientallen reizigers aangedaan. Israëli's zijn niet bereid bijna 400 km naar het zuiden te reizen om te kunnen vliegen. Het Israëlische radio-station Makan kondigde in juli aan dat de Israëlische minister Gantz aanbood de Palestijnen toe te staan de luchthaven te gebruiken op voorwaarde dat de Palestijnen hun beschuldiging van het plegen van oorlogsmisdaden door Israël bij het Internationaal Strafhof zouden intrekken.
De Palestijnse Autoriteit ontkent dat Israël enig aanbod heeft gedaan en is in ieder geval niet geïnteresseerd om dit initiatief te faciliteren, aangezien zij zelf een luchthaven wil - een traditioneel symbool van soevereiniteit - in Qalandia, nabij Ramallah op de Westelijke Jordaanoever. Dat is een oude luchthaven die sinds de Jordaanse tijd, van vóór 1967, niet meer wordt gebruikt.
Maar het lijkt erop dat Israël het initiatief serieus neemt. Palestijnen zouden een vergunning moeten krijgen om Israël binnen te komen, waardoor Israël meer controle over hen krijgt. Volgens geruchten zouden alle Palestijnen van de Westelijke Jordaanoever bij checkpoint 300 tussen Bethlehem en Jeruzalem in de bus moeten stappen, vervolgens zo'n 4-5 uur reizen met de bus of taxi, en dan dubbel gecontroleerd worden in de buurt van de luchthaven. Daar zouden ze een vlucht kunnen nemen naar Istanbul en van daaruit verder naar Arabische en andere landen. Maar ze kunnen tenminste reizen, in tegenstelling tot de mensen in Gaza, zo zeggen sommigen.
Mary zegt dat de Israëli's heel slim opereren met dit initiatief. "Ze beinvloeden ons zo dat we klaar staan om voor hen te buigen." Israël profiteert ook financieel. De mislukte luchthaven wordt gered. Israel kan president Biden vertellen dat het er alles aan doet om de dagelijkse lasten van de Palestijnen te verlichten. Het kan zijn controle over de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever versterken. Als klap op de vuurpijl kan Israel zijn betrekkingen met Turkije verbeteren.
Palestijnen zien vooral apartheid. Mary: "Ik weet niet of ik hier wil wonen."
Toine van Teeffelen
01-08-2021